ISO 17020 EGZOZ EMİSYON ÖLÇÜM İSTASYONU YETKİ BELGESİ

GİRİŞ

Temmuz 2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik” yürürlükten kaldırılarak yerine 4 Nisan 2009 tarih ve 27190 sayılı “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği ile değiştirilen ve ilave edilen hususlar;  Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetki Belgesi düzenlenmesine dair yetki ve sorumluluğun, taşra teşkilatına devredilebilmesine olanak sağlayacak hükümler getirilmiştir.  İl Müdürlüklerince yapılacak denetimlerde kolaylık sağlanması amacıyla Motorlu Taşıt Egzoz Gazı Emisyon Ruhsatı bedelli hale getirilmiştir.  Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetki Belgelerinin nasıl düzenleneceği, değişikliklerin nasıl ve kimler tarafından yapılacağı, kayıp, çalınma vb. hallerde ne yapılacağına dair prosedürlere açıklık getirilmiştir.  Taşıt işleteninin Yönetmeliğe aykırı davranması halinde uygulanacak idari cezalar Çevre Kanunu ile uyumlu hale getirilmiştir. Yönetmelik kapsamında yer alan araç tiplerinden en az biri için TS 12047 standardını sağlayan yetkili servislere Yetki Belgesi verilmesi sınırı konulmuştur. Ölçüm istasyonu işleteninin yükümlülükleri netleştirilmiştir. Egzoz gazı emisyon ölçümü için her istasyonda en az bir ölçüm personeli çalıştırmak zorundadır. Egzoz gazı emisyon ölçümünde çalıştırılan personelin en az meslek lisesi motor, makine, elektrik, elektronik ve kimya bölümleri mezunu ya da bu konuda eğitim sertifikasına sahip olması ve bu konuda en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Yetki belgesi almaya haiz şartları sağlayan ölçüm istasyonlarının şehir merkezinde bulunmaması halinde, il çevre ve orman müdürlüklerince verilecek hizmetin şartları belirlenmiştir. Özelleştirilen araç muayene istasyonlarının egzoz emisyonölçümü yapmak istemeleri durumunda, uygulanacak hususlar düzenlenmiştir

EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜMÜ NEDİR?

Trafikte seyir halinde olan araçların egzozlarından çıkan gazların neden olduğu hava kirliliğinin önüne geçmek ve zararlı etkilerin çevreye zarar vermemesi için yapılan ölçümlere Egzoz Gazı Muayenesi adı verilmektedir. Bu muayene ile beraber egzoz gazının kirleticileri azaltılmaya çalışılır. Bu muayene sonrasında araçlara Egzoz Gazı Emisyon Ruhsatı verilmektedir. Yapılan ölçümler sonrasında kirletici miktarları belirlenen sınırlar içinde kalan taşıtlar bu ruhsatı almaya hak kazanırlar. Bu ölçümler sonrasında belirlenen sınırlar içinde kalan taşıtlara Egzoz Gazı Emisyon Pulu da verilmektedir.

EGZOZ GAZI EMİSYON MUAYENESİ İÇİN GEREKLİ BELGELER

• Ölçüm yapılacak olan aracın Tescil ve Trafik Belgesi

• Motorlu Taşıt Egzoz Emisyon Ruhsatı (İlk kez bu ölçümü yaptıracak olan araç sahipleri Motorlu Araç Gazı Emisyon Gazı Ruhsatını ilk ölçümlerinde 4 TL ödeyerek satın alabilirler)

• TC Kimlik numarasını gösteren bir nüfus cüzdanı, ehliyet ya da pasaport

• Muayene getirilen araç başka birine aitse gerekli detaylara buradan ulaşabilirsiniz.

EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM İSTASYONU İŞLETENİNİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Yönetmelikte ayrıntılı olarak belirtilmiş egzoz emisyon yetki belgesi düzenleyen işletmeler bu kurallara uymakla yükümlüdür.  Ölçüm yaptıktan sonra ölçüm sonucu uygun çıkan taşıt işletenine, mevcut motorlu taşıt egzoz gazı emisyon ruhsatında pul için ayrılan yere egzoz gazı emisyon ölçüm pulunu yapıştırıp, şirket kaşesiyle onayladıktan sonra, egzoz gazı emisyon ölçüm cihazı çıktısı ile birlikte vermekle yükümlüdür. Ölçüm sonucu uygun çıkmayan taşıtlara ve/veya ölçüm yapmadığı periyotlara ait egzoz gazı emisyon ölçüm pul ve ruhsatı düzenleyemez. Egzoz gazı emisyon ölçüm cihazından iki çıktı alarak yazılı sonuçların bir nüshasını taşıt sahibine vermek zorundadır. Ölçüm cihazlarından alınan çıktılarda ölçüm sonuçlarının yanı sıra tarih, ölçüm saati, aracın plakası, yaşı, ölçüm istasyonunun adı, adresine ilişkin bilgilerin bulundurulması ve bu bilgilerin tamamının bilgisayar ortamında hazırlanmış olması zorunludur. Egzoz gazı emisyon ölçüm cihazından aldığı çıktının diğer nüshasını ölçüm istasyonunda bilgisayar ve yazılı ortamda düzenleyerek denetimlerde ibraz edilmek üzere iki yıl süre ile saklamakla yükümlüdür. Egzoz gazı emisyon ölçümü yaptığı taşıtlara ilişkin Bakanlıkça istenen bilgileri aylık olarak il çevre ve orman müdürlüğüne göndermekle yükümlüdür.  Egzoz gazı emisyon ölçüm cihazlarının yönetmelikte tanımlanan kriterlere uygun olmasını ve kalibrasyonunu sağlamakla yükümlüdür. Bunun yanı sıra, egzoz gazı emisyon ölçümünde kullandığı cihazların teknik özellikleri ile ilgili belgeler ve cihazların periyodik bakım ve kalibrasyonlarını yaptırmakla yükümlüdür.

EGZOZ GAZI EMİSYON MUAYENESİ HANGİ PERİYOTLARDA YAPTIRILIR?

Binek ve resmi otomobiller için ilk üç yaş sonunda ve sonrasında her iki yılda bir bu muayenenin yaptırılması gerekmektedir. Diğer motorlu taşıtlar için ilk bir yaş ve sonrasında her yıl düzenli olarak yaptırılması gerekmektedir. Tarım ve Orman Traktörleri, Motosiklet ve Mopedler ve Ocak 1980 tarihinden önce tescil edilmiş dizel motorlu araçlar, Hibrit ve Elektrikli araçlar ile Hidrojen Yakıtlı araçlar ise Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm işleminden muaf tutulmaktadırlar. Egzoz Gazı Emisyon Ölçümü için son geçerlilik tarihi Motorlu Taşıt Egzoz Emisyon Ruhsatı üzerinde belirtilmektedir.

EGZOZ GAZI EMİSYON MUAYENESİNDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER

Egzoz sistemi üzerinde bulunan delik veya çatlakların onarılması gerekmektedir. Sistem üzerindeki bağlantı noktaları kontrol edilmeli ve bu ek yerlerinin sağlam olduğundan emin olunmalıdır. Eğer araçlarda katalitik konvertör bulunuyorsa bu konvertörlerin de sağlam olup olmadığına bakılmalıdır. Bu tip kontrollerin yapılmaması durumunda eğer egzoz sisteminde hasar varsa, yapılan ölçümler sırasında emisyon değerleri belirlenen sınırların üstünde çıkar ve ölçüm sonuçlarının olumsuz çıkmasına neden olur. Egzoz sistemi kusurlu olan araçların ölçümleri onaylanmamaktadır. Bunların yanı sıra aracın periyodik bakımının yaptırılmış olması da aracın egzoz emisyon ölçüm sonuçlarının iyi bir şekilde çıkmasına katkı sağlamaktadır.

EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM İSTASYONLARININ DENETİMİ

Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi verilen istasyonlar bu Yönetmelik hükümleri kapsamında Bakanlıkça veya il çevre ve orman müdürlüğünce denetlenir. İlgili yönetmeliğin 16. maddesinde belirtilen kurallara aykırı davranışta bulunan yetkili egzoz emisyon ölçümü yapan işletmelerin yetkileri tek taraflı feshedilebilir, egzoz gazı emisyon ölçümleri durdurulabilir veya durumun düzeltilmesi için süre verilebilir. Diğer yandan yazılı ölçüm sonucunu taşıt işletenine vermeyen ve/veya Bakanlıkça belirlenen pul bedelinden farklı ücret talep eden ve/veya çift yakıt kullanan motorlu taşıtlarda her iki yakıta göre de egzoz gazı emisyon ölçümünü yapmayan ve/veya egzoz gazı emisyon ölçüm cihazlarının özelliklerinin 11 inci maddede belirtilen özelliklere uygun olmadığı tespit edilen ve/veya araç muayene istasyonu faaliyetinin daimi/geçici olarak durdurulması veya TS 12047 kapsamında Türk Standartları Enstitüsü tarafından verilen Hizmet Yeterlilik Belgesi ve/veya TS EN ISO/IEC 17020 kapsamında Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilen İşletme Yetki Belgesinin iptal edilmesi hallerinde il çevre ve orman müdürlüğüne bildirim yapılmaması hallerinde istasyon işleteninin egzoz gazı emisyon ölçüm işlemleri derhal durdurulur, protokol il çevre ve orman müdürlüğünce tek taraflı olarak feshedilir ve yetki belgesi iptal edilir. Yetki belgesi iptal edilen istasyona ait pul ve ruhsatlar ile bedellerine ait işlemler 9 uncu maddeye göre yürütülür. Bu kapsamda, egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi iptal edilen ölçüm istasyonlarına, yetki belgesinin iptal edildiği tarihten itibaren bir yıl boyunca yeniden egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi düzenlenmez.

EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM YETKİ BELGESİ

Yönetmelikte belirlenen şartları sağlayan egzoz gazı emisyonu ölçüm istasyonu yetkilisince; TS 12047 ye göre alınan Hizmet Yeterlilik Belgesinin veya TS EN ISO/IEC 17020 Belgesi ile Ulaştırma Bakanlığının verdiği yetki belgesinin verildiği kurumca onaylanmış bir sureti ile birlikte istasyonun bulunduğu yerdeki il çevre ve orman müdürlüğüne müracaat edilir. Müracaatı takiben, istasyon, il çevre ve orman müdürlüğü tarafından yerinde incelenir, gerekli şartları sağladığının tespiti ve uygun görülmesi halinde protokol düzenlenir. Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi ücreti Bakanlıkça belirtilen hesaba yatırılır. Müracaatın yapıldığı il çevre ve orman müdürlüğünce; TS 12047 ye göre alınan Hizmet Yeterlilik Belgesinin veya TS-EN ISO/IEC 17020 Belgesi Ulaştırma Bakanlığının verdiği yetki belgesinin verildiği kurumca onaylanmış bir sureti, protokolün bir örneği ve egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi ücretinin ödendiğine dair belge Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça uygun görülen istasyon için egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi düzenlenir ve belge istasyon yetkilisine verilmek üzere müracaatın yapıldığı il çevre ve orman müdürlüğüne gönderilir.

EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM İSTASYONLARININ DENETİMİ

Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi verilen istasyonların bu hizmeti veren bölümleri bu Yönetmelik hükümleri kapsamında Bakanlıkça veya il çevre ve orman müdürlüğünce denetlenir.  İstasyonlarda yapılan denetimlerde, yazılı ölçüm sonuçlarının taşıt sahibine verilmemesinin, bu Yönetmelik ve Bakanlıkça hazırlanan konuya ilişkin diğer yasal düzenlemelere uyulmamasının tespiti durumunda,  istasyon işleteni yazılı olarak uyarılır ve bir aylık süre tanınarak kusurun düzeltilmesi istenir, devamı halinde ise egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesine mesnet teşkil eden protokol tek taraflı fesih edilir.

Bakanlık egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi düzenleme yetkisini il çevre ve orman müdürlüklerine devredebilir. Yetki devri yapıldığında Bakanlık tarafından bastırılan Yetki Belgelerinin kullanılması zorunludur. Yetki devri ile ilgili diğer esaslar Bakanlık tarafından yayınlanacak genelge ile belirlenir. Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi sadece bir istasyon için geçerlidir.  Egzoz gazı emisyon Ölçüm yetki belgesinin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren üç yıldır. İstasyon işleteninin yeni yetki belgesi talebi doğrultusunda uygunluk koşulları devam ediyorsa bedeli karşılığı yeni yetki belgesi düzenlenmesi işlemleri başlatılır. Yeni egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi düzenleninceye kadar egzoz gazı ölçümleri istasyonun bulunduğu yerdeki il çevre ve orman müdürlüğünce durdurulur. Egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonlarındaki faaliyetlerin sürekliliğinin sağlanması için yeni egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi talepleri üç yıl bitmeden önce Bakanlığa ya da yetkinin devredildiği il çevre ve orman müdürlüğüne yapılır

YÖNETMELİK UYARINCA

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü 1 Ocak 2013’dan itibaren egzoz gazı ölçümü yaptırmayan araçların, araç muayenesi yapılmadığını belirterek, egzoz gazı emisyon ölçümü yaptırmayan motorlu taşıt sahibine 842 TL, standartlara aykırı emisyona sebep olan motorlu taşıt sahibine ise bin 1689 TL idari para cezası uygulanacağını açıkladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü’nün “Araç Muayenesi Sonucu Belirlenen Eksikliklere İlişkin Kusur Grupları Yönergesi” gereğince egzoz gazı ölçümü yapılmamasının tüm araçlar için 1 Ocak itibariyle ağır kusur olarak kabul edildiğine dikkat çekildi. Egzoz emisyon ölçüm işlemi sonucu sınır değerlere uygun çıkmayan araç sahibi, aracının gerekli bakımını ve egzoz emisyon ölçümünü bir ay içerisinde yaptırmakla yükümlüdür.